Tentoonstelling Schamerkat geopend in Hermitage Amsterdam

Installatie Helen Verhoeven met tientallen nieuwe werken te zien vanaf 28 maart 2019 – 5 januari 2020

Op woensdag 27 maart presenteerde ABN AMRO Kunstprijswinnaar Helen Verhoeven (1974) haar tentoonstelling Schamerkat in de Hermitage. De tentoonstelling is te beschouwen als één grote installatie, waarmee Verhoeven reageert op de huidige jubileumtentoonstelling De schatkamer! met topstukken uit de collecties van de Hermitage St.-Petersburg. In die collecties ligt de nadruk op schoonheid en creativiteit, wereldwijd en door alle eeuwen heen. Dat inspireerde de kunstenaar om een eigen, zeer diverse microverzameling te maken, bestaand uit zowel grote als kleine schilderijen, glas-in-loodwerken, neonkunst, textiel, keramiek, stopmotion-film en sculpturen. Maar met de ‘woordspeling’ Schamerkat roept ze ook andere associaties op: de titel doet denken aan schaamte en schemer en de donkere kant van het bestaan.

Zo wijst Verhoeven via de titel op de keerzijde van de verzamelingen: decadentie en hebberigheid. En ook op de keerzijde van universele thema’s als macht, vrouwelijkheid, geboorte en relaties, die ze in haar werken aanstipt. Daarin balanceert ze voortdurend tussen ernst en absurditeit. In Schamerkat vermengt Verhoeven persoonlijke gebeurtenissen en emoties met historische, mythologische en Bijbelse iconografie. Daarbij handelt ze sterk associatief. Typerend voor haar manier van werken is dat ze het onbewuste veel ruimte geeft; juist in misinterpretaties van de werkelijkheid ligt voor Verhoeven het ultieme moment van creatie. Zo is de Griekse vruchtbaarheidsgod Priapos die zijn penis weegt, voor Verhoeven een metafoor voor machtsverhoudingen in relaties. Een antiek beeldje van Herakles vormde de aanleiding voor een schilderij van oermannen die een vuurtje uitplassen. En verwarrende gevoelens rondom seksualiteit en vruchtbaarheid leidden tot een surrealistische stopmotion-film van een vrouw die haar vrucht in worstjes uitbraakt. Verhoeven schept in deze tentoonstelling een soort overkoepelende kosmos met lichtgevende hemellichamen en een neonwerk van de zon waarin de werken op associatieve manier met elkaar zijn verbonden. Hoewel nooit eenduidig te interpreteren, zijn ze altijd terug te voeren op eeuwige thema’s als schoonheid, vruchtbaarheid en de dood, die zo opnieuw betekenis krijgen.

Eleven Women in Circl.ART
In Circl.ART, de kunstprojectruimte van de ABN AMRO is, eveneens als onderdeel van de prijs, een tweede presentatie van Verhoeven te zien: Eleven Women. Daarin toont ze het veranderlijke beeld van de vrouw die afwisselend dader en slachtoffer is, maar ook lustobject, verleidster, moeder en madonna. In Verhoevens schilderijen zijn de grenzen diffuus. Met deze presentatie bekijkt ze het klassieke en universele thema van het beeld van de vrouw vanuit een nieuw perspectief. Eleven Women is te zien in Circl.ART, Gustav Mahlerplein 2B, Amsterdam, tot en met 23 mei 2019, openingstijden: ma t/m vrij 8–22 uur.

Helen Verhoeven
Helen Verhoeven (Leiden, 1974) studeerde aan het San Francisco Art Institute (1992–96) en de New York Academy of Art (1998-2001). Later nam ze deel aan een residency aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam (2005–07). Verhoevens werk is getoond in nationale en internationale solo- en groepstentoonstellingen, in onder meer het Bonnefantenmuseum in Maastricht (2018), Statements Art Basel in Bazel (2018), het Centraal Museum in Utrecht (2017), de Saatchi Gallery in Londen (2013) en Wallspace in New York (2012). In 2015 voltooide ze een groot schilderij in opdracht van de Hoge Raad der Nederlanden. In 2010 werd haar de tweejaarlijkse Wolvecampprijs toegekend, in 2008 de Koninklijke Prijs voor Schilderkunst. Verhoeven woont en werkt in Berlijn.

Publicatie
De publicatie Schamerkat weerspiegelt de reikwijdte en diversiteit van de tentoonstelling. Ze bevat een omschrijving van het project Schamerkat, een groot deel van Verhoevens nieuwe werk, twee gedichten van Maria Barnas én een uitneembaar, gesigneerd werk van Verhoeven zelf . Oplage 1000. De publicatie is vormgegeven door Irma Boom.

ABN AMRO Kunstprijs
De ABN AMRO Kunstprijs richt zich op het stimuleren van talent in Nederland. Kwaliteit en eigenheid zijn leidende criteria. De winnaar krijgt een tentoonstelling in de Hermitage Amsterdam en Circl.ART, met bijgaande publicatie en een geldbedrag van 10.000 euro. Tevens wordt werk van hem of haar aangekocht voor de ABN AMRO-kunstcollectie. Voor meer informatie over de prijs, eerdere winnaars en het sponsorbeleid van de ABN AMRO zie: ABN AMRO Kunstprijs.

Jury 8ste ABN AMRO Kunstprijs
De jury prijst ‘de veelzijdigheid en het ongelooflijke vakmanschap van Verhoeven, die met haar werk steeds nieuwe manieren vindt om de toeschouwer haar fascinerende en caleidoscopische wereldbeeld binnen te trekken’. De jury van de achtste editie van de ABN AMRO Kunstprijs bestond uit Maria Barnas (beeldend kunstenaar en dichter), Danila Cahen (curator ABN AMRO Kunstcollectie), Stijn Huijts (aritstiek directeur Bonnefantenmuseum, Maastricht), Xander Karskens (directeur De Ateliers, Amsterdam) en Silvia Zonneveld (Financieel adviseur). Voor het volledige juryrapport zie deze link.