Eeuwenoude topstukken uitgepakt in Hermitage Amsterdam
Eeuwenoude topstukken uitgepakt in Hermitage Amsterdam
Eerste grote internationale kunsttransport sinds lange tijd
De afgelopen week is voor
het eerst sinds lange tijd weer een groot internationaal kunsttransport aangekomen
in Nederland. Vanuit Staatsmuseum de Hermitage in St.-Petersburg zijn zo’n 250
objecten gearriveerd in de Hermitage Amsterdam voor de nieuwe tentoonstelling Romanvos in de ban van de ridders. Vandaag
werden enkele grote transportkisten geopend waarin drie topstukken van de
tentoonstelling zaten: een tientallen kilo’s wegend toernooiharnas uit circa 1500
uit de privécollectie van tsaar Nicolaas I, een uitzonderlijk vijftiende-eeuws
drieluik De Aanbidding der Wijzen van
Hugo van der Goes en een zeldzaam verguld reliekenkistje van rond 1200 met prachtige
afbeeldingen in Limoges-email. Te zien vanaf zaterdag 7 november in de
Hermitage Amsterdam.
Het loodzware zestiende-eeuwse toernooiharnas maakt grote indruk. Nicolaas
I kreeg het begin negentiende eeuw cadeau van zijn vrouw tsarina Alexandra
Fjodorovna. De helm, alleen al acht kilo zwaar, heeft een bijzondere vorm die
bekendstaat als ‘paddenkop’. De scheenplaten zijn opvallend versierd met
zogenoemde ‘wolventanden’, een motief dat op meer wapenuitrustingen uit die
tijd voorkwam. Het volledige harnas krijgt een prominente plek in de
tentoonstelling. Het wordt een blikvanger in een spectaculair gedeelte met in
totaal achttien authentieke harnassen en een groot aantal historische wapens,
die samen met vaandels worden opgesteld in een ware ridderwereld. De climax van
deze sectie is een toernooisetting van ridders op modelpaarden die theatraal
tot leven wordt gebracht met levensgrote projecties.
Het middeleeuwse meesterwerk De Aanbidding
der Wijzen van Hugo van der Goes is speciaal vanwege de ongebruikelijke
combinatie van voorstellingen: het middendeel met de Aanbidding en de zijpanelen
met de Besnijdenis van Christus en de Kindermoord van Bethlehem. Tijdens een driejarige
restauratie (2007–10) kwamen de heldere kleuren van Van der Goes weer
tevoorschijn. Ook werden vingerafdrukken van de meester op het verfoppervlak
aan het licht gebracht. Dit maakt het vijftiende-eeuwse drieluik nog extra bijzonder.
Het dertiende-eeuwse vergulde reliekenkistje is zeldzaam, omdat de combinatie
van Christus’ Geboorte en de Vlucht naar Egypte weinig voorkomt bij het
beroemde email uit het Franse Limoges. Ook de detaillering, het ongekende
vakmanschap en het bijzondere kleurgebruik maken het kistje tot een meesterwerk.
Het behoorde tot de indrukwekkende verzameling middeleeuwse
kunst van de Parijse verzamelaar Aleksandr Bazilevski. Toen die in 1884 besloot
zijn hele verzameling te verkopen, telde deze ruim 750 objecten. Vlak voor de
veiling werd de hele collectie in één keer door tsaar Alexander III gekocht,
voor een recordbedrag. Tot woede van de Fransen. De Bazilevski-collectie speelt
met al haar kunstschatten straks een grote rol in de tentoonstelling.
Romanovs in de ban van
de ridders
De tentoonstelling vertelt
over tsaren en ridders aan de hand van ruim 250 objecten uit de Europese
middeleeuwse kunstcollectie en het Arsenaal van de Hermitage St.-Petersburg.
Voor het eerst komen hoogtepunten uit deze
wereldberoemde collecties samen naar Nederland. Ze brengen de middeleeuwen tot
leven, met ridders en jonkvrouwen, hoofse liefde en toernooien. Én de romantische
negentiende-eeuwse revival hiervan in Europa en aan het Russische hof. De tentoonstelling, spectaculair vormgegeven, biedt een unieke reis door de tijd die, met medewerking van onder anderen Herman Pleij in de audiotour, kleur geeft aan de Dark Ages.